کاربرد نقشه ذهنی چیست؟

زمان تقریبی مطالعه این مقاله: 9 دقیقه ، 1200 کلمه

کاربرد نقشه ذهنی چیست؟

در مقالات قبل در رابطه با انواع روش‌هاي خلاصه نويسي و اينكه نقشه ذهني چيست؟ به طور مفصل صحبت كرديم. در اين مقاله به بيان كاربردهاي نقشه ذهني در كار و زندگي خواهم پرداخت.

به طور كلي از نقشه ذهني در همه جا و در هر بعدي از زندگي مي‌توان استفاده كرد، به اختصار در ادامه كاربردهاي آن را بيان مي‌كنم:

مدرسه

به طور كلي دانش‌آموزان مي توانند براي خواندن، مرورمطالب، نكته‌برداري، ايده‌پردازي، برنامه‌ريزي درسي، ارائه و بيان شفاهي از نقشه ذهني استفاده كنند.

محيط كار

به طور كلي كارمندان و شاغلين در محيط‌هاي خارج از خانه مي‌توانند براي همفكري گروهي، مديريت زمان، مديريت پروژه، كارهاي گروهي، معرفي و عرضه محصولات، سخنراني و مذاكره در جلسات از نقشه ذهني بهره ببرند.

خانه

به طور كلي بانوان خانه دار و همه‌ي افرادي كه در خانه زندگي مي‌كنند مي‌توانند در اولويت‌بندي كارها، برنامه‌ريزي امور، خريد و مديريت خانهاز نقشه ذهني بهره‌مند شوند.

اجتماع

و در آخر همه‌ي افراد جامعه مي‌توانند براي ملاقات هاي مهم، به‌يادسپاري افراد و مكان‌ها، برنامه‌ريزي روزانه، برنامه‌ريزي براي تعطيلات و مراسم‌ها و تعامل با ديگران نقشه ذهني را به كار گيرند.

نقشه هاي ذهني به ما كمك مي‌كنند تا برنامه‌ريزي بهتري داشته باشيم، مديريت اطلاعات بهتري داشته باشيم و شانس موفقيت خود را بالا ببريم. كساني كه در بخش‌هاي مختلف زندگي از نقشه‌هاي‌ذهني، استفاده كرده و كاربرد آن را ارزيابي مي‌كنند، اذعان دارند كه به تدريج حسي از اعتماد به نفس در آنها شكل گرفته و احساس مي‌كنند كه مي‌توانند به اهدافشان برسند.

نقشه هاي ذهني همچنين براي موقعيت هايي مفيد است كه اهداف چندان روشن و واضح نيستند. همه ما در زندگي درگير موقعيت هايي  شده ايم  كه آينده چندان روشني نداشته اند. در چنين مواقعي نقشه‌هاي‌ذهني براي حل مسئله بسيار سودمندند.

وقتي مي خواهيد تصميم بزرگي بگيريد ، مهم ترين چيزي كه بايد به خاطر داشته باشيد اين است كه هميشه داشتن يك هدف ، بهتر از نداشتن آن است . مزيت برنامه ريزي ذهني براي آينده اين است كه مي توانيد هدفمند زندگي كنيد و اين حس به شما القا ميشود كه بايد چه گام هايي برداريد و چه كارهايي انجام دهيد تا به هدفتان برسيد.

يك نقشه ذهني مي تواند به خلق ايده ها و راه حل هاي بهتر نيز كمك كند. اين كار باعث مي شود كه ديد روشنتري نسبت به موارد زير داشته باشيد:

كجا هستيد: آرزو ها، رويا ها، مشكلات و ايده آل هاي شما چيست

چه كسي هستيد : در خانه، در محل كار، در اوقات فراغت و در تعاملات خود چگونه هستيد

دنيا را چگونه مي بينيد: روابط شما با ديگران و محيط اطرافتان چگونه است

چه ميخواهيد: براي خودتان، براي ديگران، براي امروز، براي آينده

چگونه ميتوانيد به جايي كه ميخواهيد برسيد؟

از نقشه ذهني مي توان براي جمع آوري و دسته بندي اطلاعات ارزشمند و مهم استفاده كرد. به اين وسيله مي توان لغات مهم و كليدي را از منابع زير استخراج كرد:

كتاب ها، روزنامه ها، مجلات و منابع اينترنتي

سخنراني ها، دوره هاي آموزشي، مطالب تحقيقاتي

ملاقات هاي كاري، صورت جلسه ها، مكالمات، فهرست‌ها و منابع

از مغز خودتان!

نقشه ذهني در آموزش

از نقشه هاي ذهني ميتوان در مدارس و كلا در تمامي دوره هاي آموزشي و تحصيلي استفاده كرد. يكي از ارزشمندترين پيشرفت ها در زمينه نقشه هاي ذهني ، استفاده از آنها به عنوان يك ابزار آموزشي در سراسر دنيا بوده است.نقشه هاي ذهني مي توانند فرآيند آموزش و يادگيري را پوياتر ، لذت بخش تر و موثرتر سازند.

از نقشه هاي ذهني براي آموزش معلمان ، برنامه‌ريزي درسي ، آموزش ساده مفاهيم پيچيده ، مرور مطالب، خلاصه برداري از كتاب و براي انجام تكاليف استفاده مي شود. همچنين برنامه هاي كامپيوتري بسيار سودمندي در اين زمينه وجود دارد كه ميتوان از آنها براي ترسيم يا اصلاح سريع و آسان نقشه هاي ذهني استفاده كرد (براي دريافت نرم افزار كليك فرماييد)

قواعد سنتي در امر آموزش و يادگيري بر اين مطلب تاكيد دارد كه نكته برداري فهرست وار و يكنواخت درست محسوب شده و كشيدن تصاوير و استفاده از تخيل غلط محسوب مي شود. همانطور كه شما نيز تا كنون دريافته ايد ، دقيقا عكس اين مطلب درست است. زيرا روش معمول نكته برداري انديشه را محدود مي سازد. در حاليكه استفاده از قوه تخيل و ترسيم ايده ها باعث تقويت روش تفكر شعاعي مي گردد.

هرقدر سن يك كودك كمتر باشد شرايط بهتري براي عدم پذيرش باورهاي غلط سيستم آموزش سنتي دارد و به صورت طبيعي، بيشتر پذيراي آزادي عملي هستند كه نقشه هاي ذهني فراهم مي كنند. كودكان از همان ابتدا از نقشه هاي ذهني استفاده مي كنند، انها عاشق نقاشي كردن هستند و دوست دارند با حروف و كلمات بازي كنند . بچه ها هروقت كه ميخواهندچيزي بنويسند، نقاشي كنند يا با ديگران ارتباط برقرار كنند، سعي مي كنند از اشكال ، علائم و رنگ ها استفاده كنند.

توضيح موضوعات علمي ، داستان ها ، وقايع تاريخي ، قواعد موسيقي يا فرمول هاي رياضي با كمك لغات و تصاوير كليدي و به شكل يك نقشه ذهني ، تاثير بسزايي در يادگيري و به ذهن سپاري مطالب دارد. آموزش استفاده از نقشه هاي ذهني در دوران كودكي تبديل به مهارتي ارزشمند در دوران بزرگسالي مي شود كه مي تواند در همه ي ابعاد زندگي مورد استفاده قرار گيرد.

با افزايش سن كودكان استفاده از نقشه هاي ذهني جنبه عملي تري پيدا مي كند: تبديل كردن فرآيند آموزش و يادگيري به يك تجربه لذتبخش.

نقشه ذهني در سخنراني

آماده كردن متن سخنراني درسي يا غير درسي با استفاده از نقشه هاي ذهني بسيار راحت تر و سريع تر از نوشتن كلمه به كلمه و خط به خط نكات و عبارات كليدي است. نقشه هاي ذهني اين مزيت را دارند كه فرد مي تواند با يك نگاه كل موضوعات و عناوين را مرور كند. ارائه كنفرانس درسي از روي نقشه ذهني ، اين فرصت را به فرد مي دهد تا بتواند به صورت سليس و روان و براساس اطلاعات شخصي صحبت كند ، نه بر اساس يك سري نكات و قواعد خشك و بي روح.

يك نقشه ذهني به جاي اينكه فرد را معطوف اين كند كه سررشته كلام از دستش در نرود ، اورا قادر مي سازد تا با آرامش و اطمينان و بر اساس آنچه كه خودش فهميده است ، صحبت كند. در نتيجه اين سخنراني ، هر چند كمي متفاوت ، اما روشن تر و موثرتر است. استفاده از نقشه‌هاي ذهني در آماده كردن مفاد كنفرانس درسي ، شنوندگان را نيز درگير و علاقه مند به موضوع مي كند و باعث مي‌شود با دقت بيشتري به مطالب بيان  شده گوش كنند ، نه اينكه فكر كنند داستان برايشان تعريف مي‌شود و در نتيجه خوابشان ببرد! با اين روش خود سخنران نيز از سخنراني لذت مي برد زيرا مي‌داند در حال ارائه مطالبي است كه تكراري نبوده و خسته كننده نيستند . همانطور كه قبلا نيز اشاره شد ، از نقشه هاي ذهني مي‌توان براي برنامه ريزي تحصيلي سالانه ، ماهانه و روزانه نيز استفاده كرد و يا برنامه ها و مطالب درسي ارائه شده را مرور كرد.