خلاصه نویسی با نقشه ذهنی
نقشه ذهنی چيست؟
براي انجام خلاصه نویسی روش هاي مختلفي وجود دارد كه در مقاله روش هاي خلاصه نويسي بيان شد . هر يك از ما از يك يا چند روش استفاده كرده و اطلاعات مختلف دريافتي خود را خلاصه مي كنيم تا در مواقع لزوم به آنها مراجعه كرده و مرور و يادآوري بهتري انجام دهيم.
يكي از بهترين روش هاي خلاصه نويسي ،رسم نقشه ذهنی است ، آيا تا كنون اين اسم را شنيده يا از اين روش استفاده نموده‌ايد؟ در ادامه اين روش خلاصه نويسي فوق العاده را به شما معرفي خواهم كرد.
نقشه ذهني
يكي از كارآمدترين ابزارهاي يادگيري و تقويت حافظه كه نقش بسزايي در باروري توانمندي هاي ذهني دارد نقشه ذهنی است .
نقشه ذهنی روشي براي ذخيره‌سازي ،مرتب سازي و الويت‌بندي اطلاعات است كه بر روي كاغذ يا در محيط نرم‌افزار انجام مي شود و از كلمات و تصاوير كليدي خاص استفاده مي‌كند .
در يك نقشه‌ي ذهني هر لغت يا تصوير كليدي تداعي كننده يك ايده ، خاطره يا مجموعه‌اي از اطلاعات است ، اين محرك‌هاي حافظه كليدي براي كدگشايي اتفاقات، ايده‌ها و اطلاعات هستند و در واقع توانمندي حقيقي و شگفت‌انگيز مغز را شكوفا كرده و شما را به هدفتان مي‌رساند.
شايد اين ادعا در رابطه با نقشه ذهني اغراق‌آميز به نظر برسد اما كليد تاثيرگذاري نقشه‌هاي ذهني در پويا بودن شكل و فرم آن است، نقشه ذهنی در واقع مشابه با يك سلول مغزي ترسيم مي‌شود و براي اين طراحي شده‌است كه مغز را به عملكرد بهتر و سريعتر از حد نرمال وادار كند.
شما هر بار كه به شاخه‌هاي يك درخت يا حتي رگه‌هاي روي يك برگ درخت نگاه كنيد نقشه‌هاي ذهني طبيعت را مشاهده مي‌كنيد كه تداعي گر و منطبق بر شكل سلول‌هاي مغزي هستند.
طبيعت نيز مانند انسان همواره در حال تغيير و تحول است و ساختار ارتباطي آن همانند ماست. نقشه ذهنی يك ابزار فكري طبيعي است كه از همين الگوهاي طبيعي الهام گرفته شده است.
تونی بوزان مبدع نقشه ذهنی بر این باور عقدیه داشت که ساختار یادگیری انسان مشابه ساختار مغز است.
نقشه ذهنی و مغز انسان
مغز انسان يك پردازشگر فوق‌العاده و بسيار قدرتمند است كه قادر به انجام محاسبات بسيار بسيار پيچيده‌اي است. مغز انسان داراي 5 عملكرد اصلي و عمده است:
دريافت:مغز توسط حواس مختلف كليه ي اطلاعات را دريافت مي‌كند.
ذخيره سازي: مغز اطلاعات را ذخيره كرده و دسترسي به آنها را در مواقع مورد نياز فراهم مي‌كند.
تحليل:مغز با الگوها و ساختارها كار مي‌كند و اطلاعات را به نحوي دسته‌بندي مي‌كند كه قابل فهم باشد.
كنترل:مغز به روش‌هاي مختلف اطلاعات را كنترل كرده و با آنها برخورد مي كند. اين رفتار به وضعيت روحي ، جسمي و محيط اطراف فرد وابسته است.
بازخورد: خروجي‌هاي مغز اطلاعاتي هستند كه توسط افكار، گفتار، هيجانات، حركات و به روش‌هاي ديگر نمود پيدا مي‌كند.
نقشه ذهنی براي به كارگيري بهتر و بيشتر اين وظايف ذاتي مغز طراحي شده تا در به يادسپاري و يادآوري بهتر اطلاعات كمك كنند.
علي‌رغم اينكه انسان به صورت خطي و جمله‌اي صحبت مي‌كند و مي‌نويسد، افكار و اطلاعات درون مغز ما خطي و پيوسته و پشت سرهم نيست.
در جامعه، محيط آموزشي دانشگاه و مدرسه خطي بودن در ارائه مطالب مقبول بوده و افراد تشويق مي‌شوند كه به صورت كلمه به كلمه نكته‌برداري كنند.
يكي از محدوديت‌هاي اين روش اين است كه براي پي بردن به اصل مطلب يا موضوع بايستي تا پايان جمله صبر كرد، بنابراين ممكن است مطالبي بخوانيم يا بگوييم كه براي رساندن اصل مطلب لازم و ضروري نباشند.
نتايج تحقيقات نشان مي‌دهد كه مغز انسان چند بعدي عمل مي‌كند و قادر است همزمان با جذب اطلاعات ، آنها را تفسير كرده و مطالب مرتبط را يادآوري كند. به همين دليل عملكرد مغز نسبت به فرآيند صحبت كردن و نوشتن بسيار سريعتر ، دقيق تر و خلاقانه تر است.
مغز انسان مي‌تواند اطلاعات را به صورت كلي و غيرخطي دريافت كرده و آن ها را پردازش كند، با دقت به تصاوير و عكس‌هاي مختلفي كه در طول روز نگاه مي‌كنيد مي‌توانيد به اين عملكرد پي ببريد.
عناصر مهم در نقشه ذهنی
يك نقشه ذهنی به جاي اينكه از يك نقطه شروع كند و مرحله به مرحله پيش برود و به انتها برسد، با يك مفهوم و ايده اصلي در مركز شروع شده است.
نقشه ذهنی به صورت پرتويي و شعاعي به اطراف گسترده مي‌شود تا جزئيات آن ايده را نشان دهد.
زبان اصلي مغز انسان نه گفتار است نه نوشتار! مغز انسان به وسيله‌ي حواس و از طريق برقراري ارتباط بين تصاوير، رنگ‌ها و لغات و ايده‌هاي كليدي كار مي‌كند. سالهاي بسيار دور قبل از شناخت مغز يونانيان باستان كشف كردند كه براي به خاطر آوردن اطلاعات و فعال كردن حافظه نيازمند دو عامل اساسي هستند:
1.تصور
2.ارتباط
تصور و ارتباط مربوط به عملكرد كل مغز مي‌باشد. قوه تصور و تخيل انسان عمدتا زماني فعال مي‌شود كه از عناصري مانند حواس، اغراق، ريتم و حركت، رنگ، خنده و تصوير استفاده شود و همچنين ارتباط زماني ميسر مي‌شود كه از عناصري مانند شماره‌ها، لغات، نشانه ها، ترتيب، الگوها و اشكال بهره ببريم.
همه‌ي ما مجذوب افرادي مي‌شويم كه احساس خوبي در ما ايجاد كنند و چيزهايي توجه ما را جلب مي‌كند كه از آنها لذت ببريم.
براي اينكه نقشه ذهنی شما تبديل به چيزي شود كه توجه و علاقه شما را به خود جلب كند و تمايل به مراجعه به آن داشته باشيد بايد:
1.نمودار مثبتي از رويداد ها و برنامه ها باشد
2.از لحاظ بصري جذاب باشد
هر نقشه اي كه دو ويژگي بالا را داشته باشد . به راحتي ذهن شما را درگير برقراري ارتباط بين افكار، رويا‌ها، اهداف و نقاط ضعف و قوت مي‌كند.
اين نقشه ذهنی بسيار خلاقانه‌تر و كارآمدتر از روش نكته‌برداري ذهني است . نقشه ذهني مغز شما را وادار مي‌كند تا با ربط دادن مسائل مختلف به يكديگر ، ايده‌ها و نتيجه‌گيري‌هاي ارزشمندي را خلق كنید . نقشه ذهنی برنامه ریزی را برای رسیدن به ایده و مسائل مقدور می کند.
برای آشنایی بیشتر و توضیحات تکمیلی حتما توضیحات دوره صفرتاصد نقشه ذهنی را مطالعه کنید.
با سپاس از توجه شما 🙂
دیدگاهتان را بنویسید